Izabrani fenomenološki aspekti nasilničkog kriminaliteta maloletnika u Srbiji sa posebnim osvrtom na teška ubistva
DOI:
https://doi.org/10.5937/crimen2502198IKljučne reči:
fenomenologija, maloletnici, nasilnički kriminalitet, krivična dela protiv života i tela, teško ubistvoApstrakt
Dominantna javna slika maloletničkog kriminaliteta podrazumeva narativ o stalnom porastu stope kriminaliteta maloletnika i sve nasilnijim krivičnim delima koja čine mladi. U cilju razmatranja osnovanosti takvog stava iz fenomenološkog ugla, autor analizira dostupne statističke podatke u Srbiji o različitim aspektima maloletničkog kriminaliteta iz pravosudnih evidencija u osamnaestogodišnjem periodu, od 2006. do 2023. godine. Polazna tačka u bavljenju ovim pitanjem je analiza fenomenologije ukupnog maloletničkog kriminaliteta a prevashodno utvrđivanje zakonitosti u njegovom ispoljavanju. Rezultati analize učestalosti ukupnog maloletničkog kriminaliteta predstavljaju osnov za detaljniju analizu stanja i dinamike jedne forme nasilničkog maloletničkog kriminaliteta: krivičnih dela protiv života i tela. Teško ubistvo, kao jedno od dela iz grupe krivičnih dela protiv života i tela, je detaljno obrađeno s obzirom na podstaknutu javnu debatu u vezi sa načinom tretiranja maloletnih učinilaca ovakvih dela ali i u kontekstu slučaja Ribnikar koji je ponovo aktuelizovao problematiku spuštanja starosne granice krivične odgovornosti. Longitudinalno praćenje i utvrđivanje statike i dinamike teškog ubistva u slučaju maloletnika važno je za nastavak debate o budućim pravcima razvoja maloletničkog krivičnog prava.
Downloads
Reference
Aebi, Marcelo F., Stefano Caneppele, Stefan Harrendorf, Yuji Z. Hashimoto, Jörg-Martin Jehle, Tara S. Khan, Olivia Kühn, Chris Lewis, Lorena Molnar, Paul Smit, and Rannveig Þórisdóttir. 2021. "Key Findings of the European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics Sixth edition." Series UNILCRIM 2021/4. https://wp.unil.ch/europeansourcebook/publications/european-sourcebook-6th-edition-key-findings/.
https://doi.org/10.17875/gup2021-1787
Aebi, Marcelo F., Stefano Caneppele, Stefan Harrendorf, Rok Hacin, Yuji Z. Hashimoto, Joerg Martin Jehle, Annie Kensey, Tara S. Khan, Lorena Molnar, Rannveig Þórisdóttir, and Paul Smit. 2024. "Key Findings of the European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics, Seventh edition." Series UNILCRIM 2024/3. https://wp.unil.ch/europeansourcebook/printed-editions-2/7th-edition-preliminary-publication/.
Ayano, Getinet, Rosanna Rooney, Christina M. Pollard, Jaya A. R. Dantas, Roanna Lobo, Zakia Jeemi, Sharyn Burns, et al. 2024. "Risk and Protective Factors of Youth Crime: An Umbrella Review of Systematic Reviews and Meta-Analyses." Clinical Psychology Review 113. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272735824001004.
https://doi.org/10.1016/j.cpr.2024.102479
Bajović, Vanja. 2024. "U prilog snižavanja starosne granice krivične odgovornosti - drugačiji pogled na "večitu dilemu"." Crimen 15 (1): 82-105.
https://doi.org/10.5937/crimen2401079B
Bricknell, Samantha, and Willow Bryant. 2018. "Co-offending among Young Homicide Offenders in Australia." Statistical Bulletin no. 12. Canberra: Australian Institute of Criminology.
https://doi.org/10.52922/sb212899
Carcach, Carlos. 1997. "Youth as Victims and Offenders of Homicide." Trends and Issues in Crime and Criminal Justice series no. 73. Canberra: Australian Institute of Criminology.
Ćopić, Sanja. 2023. "Snižavanje starosne granice krivične odgovornosti: večita dilema?" Crimen 14 (3): 235-247.
https://doi.org/10.5937/crimen2303235C
Farrington, David P. 2025. "Prediktori nasilnih mladih prestupnika." Translated from "Predictors of Young Offenders." In Kriminalitet maloletnika: izbor tekstova, uredili Đorđe Ignjatović and N. Lukić, 71-96. Beograd: Univerzitet u Beogradu - Pravni fakultet.
Fox, James Alan, Michael Rocque, and Chad Posick. 2014. "Juvenile Violence." In The Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice, uredili Gerben Bruinsma and David Weisburd, 2793-2804. New York: Springer.
https://doi.org/10.1007/978-1-4614-5690-2_80
Gerard, F. Jeane, Kevin D. Browne, and Kate Whitfield. 2015. "Gender Comparison of Young People Charged with Murder in England and Wales." International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology 61 (4): 413-429.
https://doi.org/10.1177/0306624X15596387
Hickey, Eric. 2003. "Juvenile Offenders." In Encyclopedia of Murder and Violent Crime, uredio Eric Hickey, 262-266. Fresno: SAGE Publications.
https://doi.org/10.4135/9781412950619
Ignjatović, Đorđe. 2015. "Kriminalitet maloletnika: stara tema i nove dileme." In Maloletnici kao učinioci i žrtve krivičnih dela i prekršaja, uredila Ivana Stevanović, 19-38. Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja.
Ilić, Aleksandra. 2017. Mediji i kriminalitet: kriminološki aspekti. Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
Ilić, Aleksandra. 2024. "Medijska slika maloletničke delinkvencije." In Mediji, kazneno pravo i pravosuđe, uredili J. Kostić and M. Matić-Bošković, 179-195. Beograd: Institut za uporedno pravo, Institut za kriminološka i sociološka istraživanja i Pravosudna akademija.
Lantz, Brendan, and Kyle G. Knapp. 2024. "Trends in Juvenile Offending: What You Need to Know." Council of Criminal Justice. https://counciloncj.org/trends-in-juvenile-offendingwhat-you-need-toknow/#5.
Moriearty, Perry L. 2010. "Framing Justice: Media, Bias, and Legal Decisionmaking." Maryland Law Review 69 (4): 850-909.
Muncie, John. 2025. "Kriminalitet maloletnika - predstavljanje, diskursi i podaci." Translated from "Youth Crime: Representations, Discourses and Crime." In Kriminalitet maloletnika: izbor tekstova, uredili Đorđe Ignjatović and N. Lukić, 17-70. Beograd: Univerzitet u Beogradu - Pravni fakultet.
O'Toole, Megan J., and Mark R. Fondacaro. 2017. "When School-Shooting Media Fuels a Retributive Public: An Examination of Psychological Mediators." Youth Violence and Juvenile Justice 15 (2): 154-171.
https://doi.org/10.1177/1541204015616664
Puzzanchera, Charles. 2022. "Juvenile Justice Statistics." National Report Series Fact Sheets. U.S. Department of Justice, Office of Justice Programs. https://ojjdp.ojp.gov/publications/trends-in-youth-arrests.pdf.
Simeunović-Patić, Biljana. 2018. "Maloletničko prestupništvo i mladi u medijskim prezentacijama." In Kaznena reakcija u Srbiji - VIII deo, uredio Đorđe Ignjatović, 214-227. Beograd: Univerzitet u Beogradu - Pravni fakultet.
Stevanović, Ivana. 2024. "Normativni okvir i adekvatnost reakcije na kriminalitet maloletnika." In Kaznena politika i adekvatnost reakcije na kriminalitet, uredili Veljko Turanjanin and Dragana Čvorović, 58-73. Beograd: Srpsko udruženje za krivičnopravnu teoriju i praksu.
Škulić, Milan. 2015. "Reforma maloletničkog krivičnog prava u Srbiji." In Maloletnici kao učinioci i žrtve krivičnih dela i prekršaja, uredila Ivana Stevanović, 39-68. Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja.
Škulić, Milan, and Ivana Stevanović. 2024. "Osnovni oblici krivičnopravnog reagovanja na maloletničku delinkvenciju u doktrinarnom i uporednopravnom smislu." In Deca i maloletnici kao učinioci i žrtve krivičnih dela - zakonodavni i institucionalni odgovor, uredili M. Simović and N. Grbić Pavlović, 195-219. Banja Luka, Beograd: Ministarstvo pravde Republike Srpske, Srpsko udruženje za krivičnopravnu teoriju i praksu.
UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime). 2023. "Homicide and Youth." Results from the UNODC Global Study on Homicide 2023. https://www.unodc.org/documents/youth/Homicide_Youth_Factsheet_Final_Version.pdf.
Downloads
Objavljeno
Kako citirati
Broj časopisa
Sekcija
Licenca
Sva prava zadržana (c) 2025 Aleksandra Ilić
Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo 4.0 Internacionalna licenca.
Autori zadržavaju autorska prava i daju časopisu pravo prvog publikovanja rada, što omogućava drugima da dele rad uz priznanje autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
