BETWEEN RIGHTS AND VALUES. ON THE POLISH NONCOMPLIANCE WITH THE ISTANBUL CONVENTION
Abstract
Data provided by the Police of the Republic of Poland reveal that nearly 250,000 persons are affected by domestic violence annually. Between 400 and 500 women die as a result thereof. The Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence of 2011 (Istanbul Convention) is a result of joint efforts undertaken by European States in order to protect women and other victims of domestic violence. The paper elaborates on the impact of the Istanbul Convention on the domestic practice in the Republic of Poland. The aim of this part is to outline the practical importance of the treaty. I present amendments made to the Polish legal system since ratification of the Treaty and discuss the impact of the Istanbul Convention on the Polish legal system, and practice. The paper discusses the findings of the research against the theoretical background, by use of the main assumptions of Integrated Theory by Oona Hathaway.
References
Adamczyk, Anna. 2020. Polska podpisuje antyaborcyjną deklarację “w obronie praw kobiet”. Z Arabią Saudyjską, Ugandą i Dżibuti. Oko.Press. https://oko.press/polska-podpisuje-antyaborcyjna-deklaracje-w-obronie-praw-kobiet-z-arabia-saudyjska-uganda-i-dzibuti/ (last visited 22.11.2020).
AF. 2020. Jest porozumienie w Brukseli. Budżet UE na lata 2021–2027 i Fundusz Odbudowy uratowane, https://www.forbes.pl/gospodarka/szczytue-10-grudnia-2020-porozumienie-praworzadnosc-budzet-i-funduszodbudowy/1hle0gm (last visited 14.01.2020).
Ambroziak, Anton. 2017. Duda o konwencji antyprzemocowej: “przede wszystkim nie stosować”. Polskie prawo jest “bardzo dobre”. https://oko. press/duda-trzeba-stosowac-konwen-antyprzemocowej-polskie-prawodobre/ (last visited 20.11.2020)
Ambroziak, Anton. 2020. Nie tylko Zakopane. Ponad 140 gmin w Polsce nie przyjęło programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie. https://oko.press/ nie-tylko-zakopane-ponad-140-gmin-w-polsce-nie-przyjelo-programowochrony-ofiar-przemocy-w-rodzinie/ (last visited 20.11.2020)
Amnesty International. 2018. Polska wolna od przemocy wobec kobiet wybrane problemy dotyczące wdrożenia konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Amnesty International, Warszawa.
Amnesty International. 2019. Amnesty International – konieczna jest zmiana definicji gwałtu w Polsce https://amnesty.org.pl/amnesty-international-konieczna-jest-zmiana-definicji-gwaltu-w-polsce/) (last visited 20.11.2020).
Avdeyeva, Olga. 2007. When Do States Comply with International Treaties? Policies on Violence against Women in Post-Communist Countries. International Studies Quarterly, vol. 51, no. 4, pp. 877–900.
Bieńkowska, Ewa, Lidia Mazowiecka. 2016. Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, Prokurator Ofiarom Przestępstw, edited by: Ewa Bieńkowska, Lidia Mazowiecka. Wolters Kluwer Polska. https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze/konwencja-o-zapobieganiu-i-zwalczaniu-przemocy-wobec-kobiet-i-587735041 (last visited 20.11.2020).
Cedro, Magdalena, Paulina Nowosielska. 2020. Ziobryści nadal nie chcą konwencji stambulskiej. https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1492157,konwencja-stambulska-ministerstwo-sprawiedliwosci-delegacja-rady-europy-grevio.html (last visited 20.11.2020).
Cedro, Magdalena. 2020a. Spór o konwencję stambulską: UE chce wprowadzić dokument do europejskiego prawa. https://prawo.gazetaprawna.pl/ artykuly/1487544,konwencja-stambulska-prawo-unijne-zmiany.html (last visited 20.11.2020).
Cedro, Magdalena. 2020b. To już pewne: fundusze UE będą powiązane z praworządnością. Rząd PiS tego nie zatrzyma. Oko.Press. https://oko. press/bedzie-powiazanie-funduszy-ue-z-praworzadnoscia/ (20.11.2020).
Centrum Praw Kobiet. 2018. Petycja do klubów poselskich w sprawie natychmiastowej izolacji sprawcy od ofiary, https://cpk.org.pl/petycje/petycja -do-klubow-poselskich-w-sprawie-natychmiastowej-izolacji-sprawcy-od -ofiary/ (last visited 21.11.2020).
Centrum Praw Kobiet. 2020. Konwencja stambulska, https://cpk.org.pl/ konwencja-stambulska/ (last visited 21.11.2020).
Ciobanu, Claudia. 2020. Rząd PiS montuje w regionie koalicję przeciw konwencji stambulskiej [śledztwo bałkańskich reporterów]. https://oko.press/ pis-montuje-w-regionie-koalicje-przeciw-konwencji-stambulskiej/ (last visited 22.11.2020).
Council of Europe, About GREVIO – Group of Experts on Action against Violence against Women and Domestic Violence, https://www.coe.int/en/ web/istanbul-convention/grevio (last visited 20.11.2020).
Council of Europe, The Instabul Convention in Brief, https:// www.coe.int/en/web/istanbul-convention/the-convention-in -brief#{%2211642062%22:[0]} (last visited 22.11.2020).
Chrzczonowicz, Magdalena. 2016. Nawet 400 kobiet ginie rocznie z powodu przemocy domowej. A PiS chce wycofać konwencję. https://oko.press/ nawet-400-kobiet-ginie-rocznie-powodu-przemocy-domowej-a-pis-chce -wycofac-konwencje/ (last visited 20.11.2020).
Chrzczonowicz, Magdalena. 2020. Po co nam konwencja antyprzemocowa? “Gdyby procedury działały, nasza klientka mogłaby żyć” https://oko.press/ po-co-nam-ta-konwencja-antyprzemocowa/ (last visited 20.11.2020).
Domagalski, Marek. 2020. Jest decyzja Trybunału w sprawie aborcji. https://www.rp.pl/Zdrowie/310229918-Jest-decyzja-TrybunaluKonstytucyjnego-w-sprawie-aborcji.html (last visited 1.02.2021).
Dudek, Anna J. 2020. “Czternastolatka nie została zgwałcona, bo nie krzyczała”. Ten wyrok sądu to kompromitacja. https://www.wysokieobcasy. pl/wysokie-obcasy/7,100865,26301858,pedofilia-byla-gwaltu-na-14-latcenie-bylo-nie-bylo-bo-ofiara.html (last visited 21.11.2020).
EIGE. 2018. Data collection on intimate partner violence by the police and justice sectors. EIGE, Poland.
European Parliament. 2016. Legislative Train Schedule. Women’s Rights and Gender Equality, https://www.europarl.europa.eu/legislative-train/ theme-women-s-rights-and-gender-equality-femm/file-eu-accession-tothe-istanbul-convention (last visited 20.11.2020).
European Parliament. 2020. Praworządność w Polsce: “przytłaczające dowody” naruszeń, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/pressroom/20200716IPR83505/praworzadnosc-w-polsce-przytlaczajacedowody-naruszen (last visited 21.11.2020).
Flis, Daniel. 2020. “The Economist”: W rankingu demokracji Polska po raz pierwszy niżej niż Węgry. https://archiwumosiatynskiego.pl/wpis-wdebacie/the-economist-w-rankingu-demokracji-polska-po-raz-pierwszynizej-niz-wegry/ (last visited 21.11.2020).
Fundacja Feminoteka. 2011. Dość milczenia. Przemoc seksualna wobec kobiet i problem gwałtu w Polsce, edited by Joanna Piotrowska, Alina Synakiewicz, Warszawa, Polska. Fundacja Feminoteka.
Głuchowski, Piotr. 2020. Episkopat: konwencja Ordo Iuris winna zastąpić stambulską. Gazeta Wyborcza. https://wyborcza. pl/7,75398,26310724,episkopat-konwencja-ordo-iuris-winna-zastapicstambulska.html (last visited 22.11.2020).
Gontarek, Lena. 2020. Przemoc domowa znacznie większa w czasie koronawirusa. “Mamy lawinę zgłoszeń”. https://lodz.wyborcza.pl/ lodz/7,35136,26138801,problem-przemocy-domowej-eskalowal-wczasie-koronawirusa-mamy.html (last visited 21.11.2020).
Goldsmith, Jack L., Eric A. Posner. 2005. The Limits of International Law. Oxford University Press. Oxford.
PL GOV. 2015. Głosowanie nr 40 na 86. Posiedzenie Sejmu. http://www. sejm.gov.pl/sejm7.nsf/agent.xsp?symbol=glosowania&NrKadencji=7&Nr Posiedzenia=86&NrGlosowania=40 (last visited 20.11.2020).
Grabowska, Magdalena, Agnieszka Grzybek. 2016. Przełamać tabu. Raport o przemocy seksualnej, edited by Magdalena Grabowska, Agnieszka Grzybek. Fundacja na rzecz Równości i Emancypacji STER (edition I). Warszawa.
Grochal, Renata. 2016. Rząd wypowie konwencję o zwalczaniu przemocy wobec kobiet? Trwają prace. Minister Rafalska: “Jestem za!” https:// wyborcza.pl/7,75398,21082147,rzad-wypowie-konwencje-o-zwalczaniuprzemocy-wobec-kobiet-trwaja.html (last visited 20.11.2020).
Grzyb, Magdalena. 2020. “We condemn abusing violence against women”. The criminalization of domestic violence in Poland. Archiwum Kryminologii (XLII/1), 163 –183.
IAR. 2020. “Tak dla rodziny, nie dla gender”. Projekt wypowiedzenia konwencji stambulskiej w Sejmie. https://www.polskieradio24.pl/5/1222/Artykul/2567112,Tak-dla-rodziny-nie-dla-gender-Projekt-wypowiedzenia -konwencji-stambulskiej-w-Sejmie (last visited 21.11.2020).
Kancelaria Senatu. 2015. Biuro analiz i statystyk. Zespół Informacji i Statystyk, Przemoc ekonomiczna, Opracowania Tematyczne OT–639, Warszawa, available at: https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/135/plik/ot-639_do_internetu.pdf.
KANTAR. 2019. Ogól nopolska diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie. Raport Kantar Polska dla Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. KANTAR. Warszawa.
kb/kbab. 2020. Zbigniew Ziobro złożył wniosek o wypowiedzenie konwencji antyprzemocowej.https://tvn24.pl/polska/zbigniew-ziobro-zlozyl-wniosek-o-wypowiedzenie-konwencji-antyprzemocowej-4649621 (last visited 20.11.2020).
Kijowska, Renata. 2018. Zakopane walczy z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. A z przemocą? https://fakty.tvn24.pl/ogladaj-online,60/zakopane-walczy-z-ustawa-o-przeciwdzialaniu-przemocy-w-rodzinie,842783.html (last visited 20.11.2020).
Kordaczuk-Wąs, Marzena. 2013. Algorytmy i kwestionariusze dla policjantów. https://www.niebieskalinia.pl/pismo/wydania/dostepne-artykuly/5325-algorytmy-i-kwestionariusze-dla-policjantow (last visited 20.11.2020).
Kośmiński, Paweł. 2020. PiS znów chce wypowiedzieć konwencję stambulską. Ale nie zgodził się, by mówić o tym w Sejmie. https://wyborcza.pl/7,75398,26529362,pis-znow-chce-wypowiedziec-konwencje -stambulska-ale-nie-zgodzil.html (last visited 20.11.2020).
Krizsan, Andrea, Raluca Popa. 2015. Women’s Movements Challenging Gender-based Violence in Countries of Central and Eastern Europe in: Mobilizing for Policy Change: Women’s Movement in Central and Eastern Europe Domestic Violence Policy Struggles, Edited by Andrea Krizsan, Centre for Policy Studies, Central European University.
Kucharczyk, Mateusz, Zuzanna Gabrizova. 2019. Europejskie problemy z ratyfikacją Konwencji Stambulskiej. Euractiv. https://www.euractiv.pl/ section/instytucje-ue/news/europejskie-problemy-z-ratyfikacja-konwencji-stambulskiej/ (last visited 21.11.2020).
Hathaway, Oona A. 2005. Between Power and Principle: An Integrated Theory of International Law. The University of Chicago Law Review, vol. 72, no. 2, pp. 469–536.
Henkin, Louis. 1968. How Nations Behave: Law and Foreign Policy. New York: Published for the Council on Foreign Relations [by] F.A. Praeger.
Makarewicz, Nicole. 2019. Dymisja za kontrowersyjny projekt. Elżbieta Bojanowska odwołana. https://www.rmf24.pl/fakty/news-dymisja-za-kontrowersyjny-projekt-elzbieta-bojanowska-odwola,nId,2774167 (last visited 21.11.2020).
Moravcsik, Andrew. 1997. Taking Preferences Seriously: A Liberal Theory of International Politics. International Organization, vol. 51, no. 4, pp. 513–553.
Mierzyńska, Anna. 2020a. Ultrakonserwatyści na wojnie z konwencją antyprzemocową. PiS dołącza. https://oko.press/ultrakonserwatysci-na-wojnie-z-konwencja-antyprzemocowa/ (last visited 21.11.2020).
Mierzyńska, Anna. 2020b. Podboje Ordo Iuris. https://oko.press/podboje -ordo-iuris/ (last visited 15.02.2021). 48. Nowakowska, Urszula., Anna Kępka, Weronika Chańska. 2005. Przemoc w rodzinie a wymiar sprawiedliwości, Fundacja Centrum Praw Kobiet, Warszawa.
Nowakowska, Karolina. 2019. Raz to nie przemoc? PiS zmienia ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. https://prawo.gazetaprawna. pl/artykuly/1389977,zmiany-w-utawie-o-przeciwdzialaniu-przemocy-w-rodzinie.html (last visited 21.11.2020).
Ordo Iuris. 2020. Charakterystyka najważniejszych zagrożeń wynikających z Konwencji stambulskiej. https://ordoiuris.pl/rodzina-i-malzenstwo/najwazniejsze-problemy-z-konwencja-stambulska (last visited 14.01.2020).
Pankowska, Maria. 2020. Rząd PiS wstępnie wetuje budżet UE. Wyjaśniamy, co będzie, jeśli nie wycofa się z tej decyzji. https://oko.press/polska-i -wegry-wetuja-unijny-budzet/ (last visited 21.11.2020).
PAP. 2014a. Organizacje pozarządowe apelują ws. konwencji o przeciwdziałaniu przemocy, https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/organizacje-pozarzadowe-apeluja-ws-konwencji-o-przeciwdzialaniu-przemocy,57789.html (last visited 21.11.2020).
PAP. 2014b. Większość Polaków jest za ratyfikacją konwencji o zapobieganiu przemocy, https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/wiekszosc-polakowjest-za-ratyfikacja-konwencji-o-zapobieganiu-przemocy,58827.html (last visited 21.11.2020).
Pietruszka, Radek. 2020. “Nie dla legalizacji przemocy domowej”. Manifes tacja na ulicach Warszawy. https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/ 1486931,warszawa-przemoc-domowa-marsz.html (last visited 20.11.2020).
Piotrowska, Joanna. 2011. Przemoc wobec kobiet. Białe plamy na mapie (nie)równości płci, Fundacja Feminoteka, Warszawa. 56. Renkiewicz, Agnieszka, Magda Duniewska. 2015. Zasadność śc igania z urzę du przestę pstwa gwałtu, Wydawnictwo PWSZ IPiA, Studia Lubuskie, Sulechów, vol 11, p. 57–74.
Rojek-Socha, Patrycja, Monika Sewastianowicz. 2020. Polska “tradycyjna” rodzina na sztandary – Konwencję Stambulską zastąpimy własną? https:// www.prawo.pl/prawnicy-sady/co-z-wypowiedzeniem-konwencji-stambulskiej,501842.html (last visited 21.11.2020).
Różańska, Julia. 2020. Jakie mogą być skutki wypowiedzenia Konwencji stambulskiej? [ANALIZUJĄ EKSPERTKI]. https://www.euractiv.pl/section/praca-i-polityka-spoleczna/news/konwencja-stambulska-wypowiedzenie-unia-europejska/ (last visited 20.11.2020).
RPO. 2019. Co uczyni wojewoda, aby Zakopane wreszcie chroniło ofiary przemocy domowej – pyta RPO, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/rpo -pyta-wojewode-czy-zakopane-bedzie-chronic-ofiary-przemocy (last visited 20.11.2020).
RPO. 2020a. Odpowiadamy na najważniejsze pytania o Konwencję Stambulską. Raport Rzecznika dla GREVIO, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/pytania-i-odpowiedzi-konwencja-stambulska-raport-rpo-dla-grevio (last visited 20.11.2020).
RPO. 2020b. Oświadczenie RPO w sprawie planów wypowiedzenia Konwencji Stambulskiej, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/oswiadczenie-rpo-ws -planow-wypowiedzenia-konwencji-stambulskiej (last visited 21.11.2020).
RPO. 2020c. Raport Alternatywny Rzecznika Praw Obywatelskich do Sprawozdania Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z Działań Podjętych w Celu Wprowadzenia w Życie Konwencji i Rady Europy o Zapobieganiu i Zwalczaniu Przemocy wobec Kobiet i Przemocy Domowej, RPO, Warszawa.
RPO. 2020d. Przemoc domowa. Ustawa o natychmiastowym opuszczeniu mieszkania przez sprawcę przyjęta. Realizacja postulatów RPO. https:// www.rpo.gov.pl/pl/content/przemoc-domowa-ustawa-o-natychmiastowym-opuszczeniu-mieszkania-przez-sprawce (last visited 21.11.2020).
Simmons, Beth A. 2009. Mobilizing for Human Rights. International Law in Domestic Politics, Cambridge University Press. 65. Szczęśniak, Agata. 2020. Ziobro mówi, że Konwencja narusza wolność człowieka. Nie ma pojęcia o realiach życia ofiar przemocy. https://oko. press/ziobro-mowi-ze-konwencja-narusza-wolnosc-czlowieka-nie-ma -pojecia-o-realiach-zycia-ofiar-przemocy/ (last visited 20.11.2020).
Świętochowska, Emilia, Piotr Szymaniak. 2017. Dlaczego tak wiele spraw o gwałty jest w Polsce odrzucanych? https://forsal.pl/artykuly/1077873,oskarzenie-gwalt-sad-dlaczego-tak-wiele-spraw-o-gwalty-jest-odrzucanych. html (last visited 20.11.2020).
World Health Organization. 2012. Understanding and addressing violence against women, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/77432/ WHO_RHR_12.36_eng.pdf;jsessionid=3CD1CB3F63481D5FEB34AE0914663E95?sequence=1 (last visited 20.11.2020).
du Vall, Marta. 2014. Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w świetle polskiego prawa i statystyk in: Gender mainstreaming w polskim dyskursie medialnym na przykładzie debaty nad Konwencją o zapobieganiu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, edited by A. Frątczak, Oficyna AFM.
