Mera zaštite od nasilja u porodici – zabrana prilaska žrtvi nasilja na određenoj udaljenosti

Apstrakt

Nasilje u porodici, kao društveni fenomen, postaje pravno regulisano u poslednje dve decenije u Republici Srbiji. Veliki broj prijava za nasilje u porodici, koje se posledično javljaju kao sudski sporovi, govori da postoje izvesne teškoće sa kojima se sudovi suočavaju prilikom odlučivanja. Postojeći podaci o trendu nasilja ukazuju na to da treba nešto učiniti da bi se ta pojava barem umanjila, pošto je potpuno eliminisanje nasilja nemoguće ostvariti. Treba razgraničiti slučajeve koji treba da budu razmatrani pred sudom od onih koji ne predstavljaju nasilje u porodici. U skladu sa time, zakonske izmene nameću se kao jedno od rešenja. Veza krivičnog i porodičnog zakonodavstva ogleda se u tome što kršenje izrečene mere zaštite od nasilja u porodici u parničnom postupku povlači krivičnopravnu odgovornost. Predmet analize u radu bile su presude u kojima se određuje mera zaštite zabrana prilaska. Pružen je pregled radnji nasilja koje dovode do izricanja mere i članova porodice između kojih se ta mera određuje (supružnici i bivši supružnici, sadašnji i bivši vanbračni partneri, lica u emotivnom odnosu, tazbinski i krvni srodnici). Najčešće se kao nasilnici javljaju muškarci, i to sadašnji ili bivši supružnici. U svim slučajevima kada se izriče mera zabrane približavanja na određenu udaljenost postojalo je fizičko nasilje, sa čime smo potpuno saglasni. Istovremeno se u skoro svim posmatranim predmetima izriče i zabrana daljeg uznemiravanja, posebno zbog toga što fizičko nasilje, pre ili nakon njegovog izvršenja, karakteriše i psihičko nasilje (uvrede, pretnje). Postojanje samo psihičkog nasilja može da bude osnov za zabranu daljeg uznemiravanja. Korišćenje alkohola javlja se, gotovo neizostavno, kao uzrok vršenja nasilja. U posmatranim presudama najmanja udaljenost je dva metra, što je gotovo nedelotvorno usled blizine u kojoj se nasilnik i žrtva mogu naći, dok je najveća udaljenost 300 metara. Pruženi su kriterijumi za procenu suda kada je došlo do kršenja mere. Objektivno prilaženje na udaljenost manju od one utvrđene u presudi ne treba da dovodi do kršenja mere. Autor se zalaže za primenu subjektivnog kriterijuma koji govori da postoji namera kršenja izrečene mere zaštite.