The new Leoben Institute of justice

А model on trial

Abstract

U poslednjoj deceniji u Austriji je došlo do naglog porasta zatvoreničke populacije koja je u jednom trenutku obuhvatala broj od oko 9 000 ljudi. Kontinuirano povećanje broja osuđenih lica bilo je praćeno lošim i neadekvatnim zatvorskim uslovima. Država je na brojne prigovore i kritike zbog prenatrpanosti zatvora odreagovala građenjem Pravosudnog centra u Leobenu u čijem se sastavu pored suda i kancelarije javnog tužioca nalazi i najmoderniji i najbolje obezbeđen zatvor u Austriji. Zatvor je sagrađen na mestu gde se nekada nalazio manastir koji je od 1950-ih godina bio korišćen u svrhe zatvaranja osuđenika. Za razliku od pređašnjeg kao i od drugih zatvora širom Austrije, u novom zatvorskom kompleksu više ne postoje male, skučene, pretrpane i slabo osvetljene ćelije u kojima je do nedavno bilo smešteno i po šest osoba. Novi zatvor je izgrađen u modernom i urbanom stilu sa dominantnom upotrebom stakla da bi se postigla transparentnost. Zatvorenici imaju brojne pogodnosti što zajedno sa ostalim prednostima ovog zdanja stvara svojevrsnu simbiozu zatvoreničkog i svakodnevnog života na slobodi. Kapacitet zatvora je 205 zatvorenika (pri čemu postoje odeljenja i za maloletnike i za žene) što je za 60% više u odnosu na prethodni zatvor. Po prvi put je u izgradnji zatvorskog objekta uzeta u obzir i unutrašnja arhitektura što se može videti po umetnički dizajniranim unutrašnjim i spoljašnjim fasadama kao i odvojenim dvorištima za zatvorenike. Autorka je sprovela ispitivanje osuđenika sa ciljem utvrđivanja njihovog mišljenja u pogledu novih zatvorskih uslova. Pitanja su bila klasifikovana u nekoliko grupa a ispitivanje (ankete i intervjui) sprovedeni u tri faze. Rezultati pokazuju da je većina zatvorenika zadovoljna novim uslovima u zatvoru, da je dekoracija po njihovom mišljenju dobra kao i da su odnosi između zatvorenika poboljšani i u manjoj meri opterećeni netrpeljivošću i agresijom. Zanimljivo je da su stražari u manjoj meri bili oduševljeni i da su smatrali da je toliko ulaganje u novi zatvor nepotrebno trošenje finansijskih sredstava. Cilj izgradnje novog zatvora bio je stvaranje povoljnijih uslova za život zatvorenika koji bi bio što približniji uslovima na slobodi. Taj cilj je ostvaren a rezultati istraživanja su pokazali da ulaganje u poboljšanje kvaliteta zatvorskog života dovodi do smanjivanja agresije i stvaranja jedne pozitivnije atmosfere među zatvorenicima. U tom smislu, trebalo bi i dalje raditi na kombinovanju moderne bezbedonosne tehnologije, prigodnog dizajna i nadziranja od strane fizičkog osoblja. Posebnu pažnju treba posvetiti poslednjem faktoru jer u uslovima daljeg porasta zatvoreničke populacije nije poželjno osloniti se samo na tehnologiju koja ne može u potpunosti zameniti stručno osoblje unutar i najmodernijih zatvora.