REDOVNO SUDSTVO U FNRJ U VREME DRŽAVNIH REFORMI (1948-1954)
Prikaz Zakona o sudovima iz 1954. godine
Apstrakt
Prekid odnosa sa Sovjetskim Savezom 1948/1949. godine za posledicu imao je i prekid sleđenja sovjetskog modela u uređenju političkog i pravnog sistema, kao i težnju ka osamostaljenju FNR Jugoslavije. Otpočete su državne reforme koje su se odrazile unekoliko i na pravosudni sistem. Zakon o uređenju narodnih sudova donet prvobitno 1945. godine, a potom izmenjen naredne godine, važio je do donošenja Zakona o sudovima 1954. godine. Njegov značaj je u tome što odredbe ovog zakona imaju snagu ustavnih odredbi s obzirom da je donet po proceduri za donošenje ustava i što utire put profesionalizaciji sudijske dužnosti. Svojevremeno je bio predmet proučavanja ustavnopravne nauke, međutim danas se teorijsko-istorijske pravne discipline njime gotovo i ne bave, te će zato biti dat njegov prikaz koji je postavio temelje pravnog sistema socijalistčke Jugoslavije, otrgnute od uticaja SSSR.
Reference
Đorđević J, „Ustavno pravo Federativne Narodne Republike Jugoslavije (priručnik)“, Beograd 1947.
Đorđević J, „Ustavno pravo Federativne Narodne Republike Jugoslavije- teorija socijalističke demokratije/ustavni razvitak FNRJ/osnove novog društvenog i poliitčkog sistema/državno uređenje“, Arhiv za pravne i društvene nauke, Beograd 1953.
Stefanović S, „Ustavno pravo FNRJ i komparativno“, Nakladni zavod Hrvatske, Zagreb, 1950.
Stefanović S, „Ustavno pravo FNR Jugoslavije i komparativno“, Školska knjiga, Zagreb 1956.
Perović M, „Pravosudni sistem u Jugoslaviji“, Priručna biblioteka za pravna i društvena pitanja „Savremena administracija“- izdavačko-štamparsko preduzeće, Beograd 1961.
Petrović M, Prica M, „Uvod u velike pravne sisteme“, Sven Niš Samoizd, Niš, 2013
Lukić R, „Teorijski osnovi i razvoj sistema državne vlasti u SSSR u periodu 1917-1977. godine“, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd 1988.
Kutlešić V, „Raspodela zakonodavne nadležnosti između federacije i federativnih jedinica u razvitku jugoslovenskog federalizma“, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd 1984.
Kandić T, „Sudska vlast u ustavnom i zakonodavnom razvoju Republike Srbije“, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd 2012.
Ilić G, „Stvaranje, organizacija i funkcionisanje krivičnog pravosuđa u Srbiji od 1945. do 1957. godine“, Pravni fakultet u Nišu, Niš 2007.
Niebuhr R, „The Search for a Communist Legitimacy: Tito’s Yugoslavia“, Boston College- The Graduate School of Arts and Sciences- Department of History, Boston 2008. https://dlib.bc.edu/islandora/object/bc-ir:101358/datastream/PDF/view
Kardelj E, „Samoupravljanje u Jugoslaviji 1950-1976: Sistem socijalističkog samoupravljanja- uvodna studija“, Novinsko-izdavačko i grafičko preduzeće „Privredni pregled“, Beograd 1977.
Dimitrijević M, „Sudska funkcija i njen položaj u našem sistemu“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu- tematski broj- „Trideset godina pravosuđa u socijalističkoj Jugoslaviji“, 1975, 17-34.
Dobrivojević I, „“Svi u fabrike“! Instant industrijalizacija u Jugoslaviji 1945-1955“, Istorija 20. veka – časopis Instituta za savremenu istoriju u Beogradu XXVII br.2, 2009, 103-114.
Žutić N, „(Kon)federalizacija sudstva u Srbiji (Sudstvo Kosova i Metohije i Vojvodine 1944-1992)“, Istorija 20. veka – časopis Instituta za savremenu istoriju u Beogradu XXVII br.1, 2009, 57-72.
Ilić R, „Trideset godina pravosuđa u SFR Jugoslaviji“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu- tematski broj- „Trideset godina pravosuđa u socijalističkoj Jugoslaviji“, 1975, 79-102.
Kulić D,“ Novi ustav i ustavne promene“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu- vanredni broj posvećen novim ustavima, 1974, 35-50.
Kulić D, „Nastanak jugoslovenskog pravnog sistema“, Zbornik radova Pravno-ekonomskog fakulteta u Nišu, 1965, 29-58.
Kulić D, „Promene u ustavnom sistemu Jugoslavije od ustava SFRJ 1963. do ustava SFRJ 1974. godine“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu, 1977, 73-96.
Kulić D, „Kontrola ustavnosti zakona u funkciji i nadležnosti jugoslovenskih ustavnih sudova“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu XXIII, 1983, 43-50.
Kulić D, „Ustavnost i ustavno sudstvo“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu, XXII, 1982, 45-62.
Lalović D, „Program Saveza komunista Jugoslavije- koncepcijski razlaz sa staljinskim totalitarizmom“, 1948. Povjseni razlaz sa staljinskim totalitarizmom? – Savez društava „Josip Broz Tito“ Hrvatske- Znanstveno vijeće, Zagreb 2009, 137-161.
Marković S, „Pravosudni sistem u Srbiji i zaštita prava građana“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu- redovni i tematski broj- „Ustavne promene u SR Srbiji, XVIII, 1988, 37-41.
Paravina D, „AVNOJ i ustavni položaj Srbije“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu- redovni i tematski broj- „Ustavne promene u SR Srbiji, XVIII, 1988, 5-10.
Popović S, „Uloga upravnog spora u zaštiti prava građana i organizacija“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu- tematski broj- „Trideset godina pravosuđa u socijalističkoj Jugoslaviji“, 1975, 7-16.
Radan P, “Secession and Constitutional law in the Former Yugoslavia”, University of Tasmania Law Review, Law School University of Tasmania, Vol 20 no 2, 2001, 181-204. http://www.austlii.edu.au/au/journals/UTasLawRw/2001/7.pdf
Svirčević M, „Aporija Ustava iz 1974. godine“, 20 godina od razbijanja SFRJ- Instutut za uporedno pravo, Beograd 2011, 145-158.
Stevanović Č, „Neka pitanja u vezi sa učešćem građana u suđenju“, Zbornik Pravnog fakulteta u Nišu- tematski broj- „Trideset godina pravosuđa u socijalističkoj Jugoslaviji“, 1975, 65-78.
Čolović V, „Međunarodnopravni kontinuitet na teritoriji Jugoslavije u periodu od 1941. do 1945. godine i nakon Drugog svetskog rata“, 20 godina od razbijanja SFRJ- Instutut za uporedno pravo, Beograd 2011, 227-252.
